Koert van Mensvoort is kunstenaar, filosoof, wetenschapper en directeur van Next Nature Network. Zijn Next Nature filosofie draait om het idee dat onze technologische omgeving zo complex, alomtegenwoordig, intiem en autonoom wordt dat we deze als een natuur op zich zelf gaan ervaren. “Vaak worden technologie en natuur recht tegenover elkaar gezet: als dag en nacht. Volgens mij moeten we ze niet als tegengestelden zien. Want: veel nieuwe technologieën voelen eerst onwennig, maar gaan we uiteindelijk als ‘natuurlijk’ ervaren.”

Zonder goede logistiek loopt de tuinbouw snel vast. De producten die we in Nederland telen, moeten hun weg vinden naar de eindgebruiker en de producten die we importeren, hebben vervoer nodig vanuit hun productieland.

“Nieuwe genetische tools, zoals CRISPR-Cas, bieden beslist zeer interessante mogelijkheden. Maar designerplanten, waarbij we alle eigenschappen zelf bepalen, zijn nog heel ver weg. Voorlopig blijft de klassieke veredeling de kern van het veredelingsproces”, aldus Sjoukje Heimovaara.

Optimale benutting van de ruimte, gegarandeerde productie, minder gebruik van water en gewasbeschermingsmiddelen, minder transportkosten: het lijstje met voordelen van vertical farming is indrukwekkend. Is dit echt het ei  van columbus en gaan we straks bij iedere stad, overal ter wereld, wolkenkrabbers vol tomaten- en slaplanten zien? Wordt dit het antwoord op het wereldwijde voedselvraagstuk?

Platformeconomie: het is een woord dat steeds vaker opduikt in de tuinbouw en door sommige ondernemers wordt gezien als dé sleutel tot succes. Want  kijk maar eens naar uber, airbnb, thuisbezorgd en bol.com: platformen die de markt op hun kop hebben gezet. Moeten en kunnen we mee in deze trend of is die ambitie een maatje te groot?

Over de mogelijkheden van ai voor de tuinbouw zegt Jim Stolze: “alleen kunstmatige intelligentie gaat de tuinbouw niet redden. Maar het wordt wel een van de belangrijkste gereedschappen.”

“Nederland staat als fabrikant en exporteur van technologie voor de food- en agrisector in de wereldwijde top drie, maar de concurrentie zit ons op de hielen. We moeten echt stappen zetten om die koppositie te behouden”, aldus Marcel van Haren.

Oké, het is misschien een van de grootste clichés, maar: meten is weten. En dus verzamelen we in de tuinbouw al sinds jaar en dag gegevens, die we gebruiken om de teelt te optimaliseren. Temperatuur-, luchtvochtigheid- en co2-metingen zijn niet meer weg te denken en daar komen er steeds meer bij.

Greenhouse technology as a service. “Anders gezegd: De klant vraagt dan niet meer om een kas, maar om een bepaalde opbrengst aan bijvoorbeeld tomaten. Het is vergelijkbaar met de overstap van autobezit naar mobility as a service: mensen willen geen auto, ze willen mobiliteit.

“Binnen tien jaar wordt in de belichte tuinbouw op een enkele uitzondering na alleen nog maar gebruikgemaakt van ledbelichting”, voorspelt Sander Hogewoning van Plant Lighting. “son-t gaat nagenoeg verdwijnen en  waarschijnlijk sneller dan veel mensen denken. Led is veel efficiënter en flexibeler en daarmee interessanter.”